مقدمه :
جمله مشهوریست که می‌گوید هر که دو زبان را بداند در حکم دو نفر است. دانستن زبان انگلیسی یا هر زبان دیگر قبل از آنکه در قالب یک رشته توضیح داده شود یک امکان فوق‌العاده مناسب است برای استفاده از کتاب‌ها و مقالاتی که دوست داریم بدون هیچگونه واسطه‌ای آنها را مطالعه کنیم، بهترین ترجمه‌ها و ماهرترین مترجمان آنچه به ما می‌رسانند به اندازه اصل یک اثر نمیتواند گویا باشد به عبارتی اینجا از جاهایی نیست که کپی برابر اصل باشد. زبان انگلیسی بعنوان زبان علمی و فراگیر جهان شناخته شده و بعبارتی زبان مشترک بسیاری از مراکز علمی گشته است.
استفاده از منابع و متون علمی و برقراری ارتباط فرهنگی با سایر ملل، مستلزم دانستن زبان خارجی است و تنها راه دست یافتن به این اهداف آشنایی با حداقل یک زبان زنده و بین المللی است و از آن جا که درس زبان انگلیسی جزو مواد درسی و از اهمیت به سزایی برخوردار است، در این راه توجه به جنبه های فنی وتخصصی درآموزش زبان و ایجاد مهارت های خواندن و درک متون، تلفظ و بیان صحیح در تهیه برنامه درسی این دوره از اولویت و اهمیت برخوردار است. برنامه جدید دوره کارشناسی آموزش زبان انگلیسی در یک دوره چهارساله می تواند در آماده ساختن دبیران زبان کارآمد، مؤثر و مفید واقع شود.
آشنایی با رشته آموزش زبان انگلیسی :
این رشته به بررسی و تحقیق در مورد مسایل مربوط به یادگیری زبان می‌پردازد. مشکلات و موانع یادگیری زبان را بررسی کرده و راه حل هایی را نیز ارائه می‌دهد. رشته آموزش رشته ای است که در واقع از چندین رشته دیگر حاصل شده است و مفاهیم و مبانی آن ها را مورد استفاده قرار می‌دهد. مفاهیم رشته هایی از قبیل جامعه شناسی و روانشناسی با محوریت آموزش زبان، در این رشته مطرح می‌شوند. مسایل دیگری از قبیل دوزبانگی، تحلیل گفتمان، آموزش یادگیری زبان دوم، سیاست ها و برنامه‌ریزی های زبانی نیز در حوزه این رشته قرار می‌گیرد.
این رشته از پیشینه زیادی برخوردار نیست.مسایل مربوط به آموزش زبان قبلاً ذیل رشتة زبان شناسی مطرح می‌شد.با انقلاب چامسکی و ظهور زبان شناسی زایشی در اواخر دهة ۱۹۵۰، کانون توجه زبان شناسی بیشتر به مسایل مربوط به زبان شناسی زایشی محدود گردید. در واکنش به این امر مسایل مربوط به یادگیری و آموزش زبان تحت عنوان زبان شناسی کاربردی گسترش یافتند.زبان شناسی کاربردی از لحاظ اجتماعی، یک نقش پاسخگو نسبت به مسایل مربوط به زبان را دارد.با توجه به مسایل ذکر شده دقیقاً مشخص نیست که مسایل مربوط به زبان شناسی کاربردی چه زمانی شروع شد.اما اولین شماره مجلة یادگیری زبان در سال ۱۹۴۸در دانشگاه میشیگان منتشر شد. همانطور که گفته شد زبان شناسی کاربردی در ابتدا بیشتر زبان شناسی محور بود، اما در دهه۱۹۶۰مسایل مربوط به ارزیابی زبانی، سیاستگزاری زبانی و فراگیری زبان دوم را دربرگرفت، و سپس در دهة هفتاد کم‌کم از زبان شناسی نظری جدا شد.
آموزش زبان انگلیسی هم اکنون بیشتر به مسایل مربوط به زبان می‌پردازد، مسایل مربوط به زبان اول، دوم (خارجی)و حتی مسایل مربوط به ترجمه و تفسیر.
اهداف:
هدف دوره کارشناسی آموزش زبان انگلیسی تربیت دبیرانی است که با برخورداری از دانش نظری و مهارت های عملی در دوره چهارساله توانایی و تسلط در تدریس زبان انگلیسی در دبیرستان را کسب نموده و ضمن دارا بودن نگرش مثبت نسبت به کار خود به نحو مطلوب از عهده آموزش زبان انگلیسی در دبیرستان برآیند و دانش آموزان را به فراگیری این زبان علاقه مند سازند.
وضعیت ادامه تحصیل:
رشته آموزش زبان در ایران درمیان رشته‌های مربوط به زبان از نظر ادامه تحصیل دارای شرایط بهتری است این رشته درایران تا مقطع دکتری تدریس می‌شود وتا چندسال آینده هم به تعداد دانشگاه‌هایی که درداخل کشور اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری در این رشته می‌نمایند افزوده خواهد گردید.
بازار کار و آینده شغلی:
فارغ التحصیلان این رشته از نظر بازار کار شرایط نسبتاً مناسبی دارند. بیشتر فعالیت‌های آن ها به آموزش زبان مربوط می‌شود.از تدریس در مؤسسات خصوصی آموزش زبان گرفته تا تدریس در دانشگاه ها، همکاری با مجلات و روزنامه های خارجی منتشر شده در داخل کشور، همکاری با صدا و سیما در بخش دوبله کردن فیلم های خارجی، همکاری با شرکت های مسافرتی به عنوان راهنمای تور و ... البته باید توجه داشت که هر دانشجویی صرفاً با پاس کردن واحدهای دانشگاهی نمیتواند فرصت های شغلی خوبی داشته باشد بلکه این امر بستگی به پشتکار و دانش فرد دارد.
آنچه در خصوص وضعیت شغلی رشته‌های زبان‌های خارجی عرضه شده قابل بیان است به این قرار است:
۱- امکان دبیری این رشته‌ها در مراکز آموزش
۲- کار مترجمی این رشته‌ها در صورتی که گرایش مترجمی را انتخاب کرده باشید موقعیت مناسبی را برای شما فراهم می‌کند.
۳- وزارت امور خارجه به عنوان اصلی‌ترین مرکز جذب دانشجویان فارغ‌التحصیل دانشکده‌های زبان سراسر کشور محسوب می‌شود و تعامل بین دانشکده زبان‌های خارجی با وزارت خارجه گرچه در شکل ایده‌آل خود قرار ندارد ولی در آینده نه چندان دور این ارتباط به نحو مطلوبی شکل خواهد گرفت.
۴- بازار کار رشته‌های زبان‌های خارجی ارتباط مستقیمی با جهان خارج نیز دارد و این نحو ارتباط می‌تواند در این بخش‌ها صورت پذیرد.
5-در بخش فرهنگ ارتباطات و رفت و آمدهایی که در اثر برگزاری سمینارها و جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها و مانند آن برگزار می‌شود.
6-رونق بازار ترجمه آثار خارجی در اثر حمایت‌های بخش دولتی و خصوصی می‌تواند اشتغال مناسبی باشد برای تحصیل کردگان این رشته‌ها.
7-در بخش صنعت : رفت و آمد در بخش صنعت و بازرگانی و بطور عموم در حوزه اقتصاد بسیار گسترده است و حضور زبان‌دان در کارخانه‌ها، ادارات و وزارتخانه‌ها برای ارتباط با بخش‌های خصوصی و دولتی کشورهای خارجی بخش وسیبع و مهمی است برای جذب دانش‌آموختگان رشته‌های زبان خارجی
8-استفاده از اینترنت و منابع خارجی در شرکت‌های خصوصی و ارتباط این شرکت‌ها با دنیای خارج بسیار گسترده شده و دانستن زبان خارجی و تسلط بر یک زبان به نحوی که بتوان مخاطب را جذب نمود موقعیت خوبی را فراهم نموده است.
9-کلاس‌های خصوصی برای دانش‌آموزانی که در این درس ضعف دارند نیز بخشی از بازار کار این رشته‌ها را فراهم آورده.
در پایان آنچه مهم است ذکر این نکته است که وسعت بازار کار هر یک از زبان‌هایی که در بخش معرفی زبان‌های خارجی به آن پرداخته‌ایم متفاوت است. مطمئناً زبان انگلیسی به جهان فراگیری آن در جهان نسبت به رشته‌های دیگر زبان کارآمدتر و داشتن شغلی مناسب برای این رشته در دسترس‌تر است.
توانایی های مور نیاز
تحصیل‌کنندگان در این رشته باید از سطح بالایی از دانش زبان عمومی برخوردار باشند. علاوه بر دارا بودن دانش زبان عمومی، باید به مسایل مربوط به آموزش، تدریس و یادگیری زبان علاقه مند باشند. به طور کلی افرادی که وارد این رشته می‌شوند نه تنها باید به زبان انگلیسی علاقه مند بوده و از خواندن آن لذت ببرند، بلکه باید به برخی مسایل روانشناسی و آموزشی نیز علاقه مند بوده و مهمتر از همه دارای پشتکار فراوان باشند.
گرایش های مرتبط
علاوه بر گرایش آموزش زبان دیگر گرایش های مرتبط با زبان عبارتند از:
- مترجمی زبان انگلیسی: فارغ التحصیلان این گرایش در ترجمه کتب و متون تخصص لازم را کسب می‌نمایند.
- ادبیات انگلیسی : تخصص فارغ التحصیلان این گرایش شناخت ادبیات غرب و نقد ادبی است.
- زبان شناسی: تخصص فارغ التحصیلان این رشته شناخت زبان و ریشه یابی و همچنین شناخت سیر تحولی زبان می‌باشد.
رشته مترجمی زبان انگلیسی :
یکی از رشته‌ها در دانشگاه‌های ایران است که در آن کار ترجمه از زبان فارسی به انگلیسی و بالعکس به دانشجویان آموخته می‌شود. این رشته در سطح کارشناسی کارشناسی ارشد و دکترا در بیشتر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی ایران وجود دارد. یک رشته نظری و عمومی با عنوان مطالعات ترجمه (که به یک زبان خاص مربوط نمی‌شود) در مقاطع بالاتر هم وجود دارد.
دروس رشته مترجمی زبان انگلیسی به سه بخش دروس عمومی، تخصصی پایه و تخصصی اصلی تقسیم می شود که دروس عمومی و تخصصی پایه بین دو رشته زبان و ادبیات انگلیسی و مترجمی زبان انگلیسی مشترک است و دروس تخصصی اصلی مجزا می باشد. یعنی دانشجویان رشته مترجمی در این بخش، انواع دروس ترجمه مثل ترجمه انفرادی، ترجمه پیشرفته، ترجمه متون ادبی واصول وروش ترجمه رامیگذرانند و دانشجویان زبان وادبیات انگلیسی شعر، ادبیات نمایشی، رمان وتاریخ ادبیات انگلیسی را مطالعه می کنند.
در ضمن لازم است گفته شود که حتی در بخش دروس تخصصی اصلی نیز واحدهای مشترکی بین دو رشته وجود دارد که از جمله می توان به زبان شناسی اشاره کرد.
در ترم های اول این رشته، چارچوب اولیه ترجمه و تفاوت زبان ها به دانشجویان آموزش داده می شود و تئوری ترجمه به ساده ترین وجه مطرح می گردد. در ترم های آخر نیز انواع تئوری های ترجمه مطرح شده و یک نگرش نظری کلی در مورد ترجمه به دانشجویان داده می شود و همچنین دانشجویان به مرور ترجمه جملات کوتاه و بلند و سپس جملات پیچیده و مرکب و یا بندهای طولانی و بالاخره ترجمه متون ادبی و یا متونی که دارای محتوای سنگینی هستند می پردازند. در ضمن دانشجویان این رشته با مطالعه درس زبان شناسی، ساختار زبان انگلیسی را به جای یاد گرفتن، لمس می کنند. و به همین دلیل سریع تر و مطلوب تر از زبانی به زبان دیگر گذر کرده و قادر به ترجمه کتبی یا شفاهی زبان می گردند.در اینجا نیز شما میتوانید عناوین دروس رو در فایل پی دی اف مشاهده کنید.
همانطور که یک دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، پیش از ورود به دانشگاه زبان فارسی را آموخته و با ادبیات آن آشنا است و در دانشگاه به تجزیه و تحلیل زبان فارسی (زبان شناسی، دستور زبان و اصول نگارش و ویرایش) و ادبیات (سبک شناسی، صنایع ادبی، انواع ادبی، متون نظم و نثر کلاسیک و تاریخ ادبیات) می پردازد. دانشجوی زبان انگلیسی نیز نباید دانشگاه را محلی برای آموزش ابتدایی زبان بداند، بلکه باید پیش از ورود به دانشگاه با زبان انگلیسی آشنایی کامل داشته و سپس در دانشگاه با ادبیات و یا مترجمی زبان انگلیسی آشنا گردد. اما متأسفانه بسیاری از دانشجویان این دو رشته، هنگام ورود به دانشگاه آمادگی لازم را ندارند و به قول یکی از اساتید حتی سه دقیقه نمی‌توانند انگلیسی صحبت کنند و یا بدون ده ها غلط ساختاری و واژگانی متنی ساده را به انگلیسی بنویسند. مشکل عمده دانشجویان زبان انگلیسی در بدو ورود به دانشگاه این است که آن ها تاکنون زبان را به صورت نظری یاد گرفته اند نه عملی. یعنی از گرامر انگلیسی اطلاع دارند اما نمی‌توانند به این زبان صحبت کنند. به همین دلیل اساتید ناگزیرند طی سه ترم اول، دروس پایه زبان شامل خواندن، نگارش و مکالمه را آموزش دهند و سپس وارد دروس اصلی و اختصاصی زبان و ادبیات انگلیسی شوند.
دانشجوی مترجمی انگلیسی باید در بدو ورود به دانشگاه تسلط کاملی به زبان انگلیسی داشته باشد و سپس وارد این رشته گشته و در دانشگاه با اصول و روش ترجمه یا زبان شناسی آشنا گردد. همچنین یک دانشجوی مترجمی باید به زبان فارسی تسلط کامل داشته باشد چون ترجمه از هر زبانی به زبان فارسی علاوه بر مهارت در زبان انگلیسی به مهارت بیشتری در زبان و نگارش فارسی نیاز دارد.
البته صرف دانستن دو زبان، انسان را مترجم نمی‌کند بلکه باید دانشجو اطلاعات عمومی خوبی داشته باشد. مثلاً نمی‌شود چیزی از فلسفه ندانست و یک کتاب فلسفی را ترجمه کرد و یا بدون اطلاع از زندگی، افکار و دوران تاریخی یک نویسنده، یکی از کتابهایش را ترجمه نمود. هر دانشجویی که اطلاعات عمومی خوبی داشته باشد، در این رشته موفقتر است. چون دانشجوی این رشته گاه مجبور می شود متن های پیچیده و سنگینی را در زمینه های مختلف ترجمه کند، بنابراین باید با علوم مختلف آشنا باشد. همچنین باید به هدفی که به خاطر آن زبان انگلیسی را فرا می گیرد، خیلی علاقه‌مند باشد تا در دوران تحصیل با تکیه بر علاقه خویش، سختیها و مشکلات را پذیرا شده و با پشتکار و تلاش موفق گردد.
رشته های دایر در موسسه آموزش عالی حکیم طوس دراین گروه به شرح ذیل است :
- کاردانی ناپیوسته : آموزش زبان انگلیسی
- کارشناسی پیوسته : آموزش زبان انگلیسی
- کارشناسی ناپیوسته : مترجمی زبان انگلیسی